Saludarles con atención a todas las autoridades que nos acompañan en este espacio. De igual forma, a quienes nos honran con su presencia; y, de forma especial, a cada niño y niña que tenemos acá, porque el sendero que hagamos nosotros es por donde ellos caminarán.
Estamos convencidos de que los buenos procesos se construyen paso a paso en su debido tiempo-espacio y en sus encuentros-desencuentros; o, como dirían nuestros abuelos, de “pasito a paso y con paciencia se transita por senderos seguros hasta alcanzar la cumbre del saber”.
Es así que, en estos tiempos en el que estamos viviendo como resultado de nuestras luchas, el desarrollo de la autonomía guaraní “Charagua Iyambae”, como la primera experiencia en Bolivia, por el autogobierno y autodeterminación con participación plena de nuestras comunidades, reafirmamos que para “para el vivir bien” necesitamos trabajar en conjunto desde nuestra identidad y con nuestra sabiduría.
Para avanzar y dar continuidad al sueño de nuestros antepasados, necesitamos recordar, compartir y proyectarnos desde nuestra cultura, dejando a nuestros hijos un territorio propio, una organización fortalecida y sistemas productivos reales y acordes al avance científico-tecnológico de la actual sociedad, sin olvidarnos de dónde venimos, a donde vamos y quiénes somos.
En consecuencia, y siguiendo los preceptos de nuestro Estatuto, nos toca organizarnos, planificar y ejecutar planes, programas y proyectos de educación, ciencia, tecnología e investigación que es el camino que debemos transitar para concretar y defender nuestro modo de ser.
Para ello, proponemos:
• Que el Gobierno Autónomo Guaraní “Charagua Iyambae”, en el marco de las políticas autonómicas, asuman esta feria educativa productiva cada año como un espacio que permita la generación e intercambios de: saberes y conocimientos, comercialización y alianzas estratégicas interinstitucionales.
• Que la educación es nuestra el pilar fundamental para alcanzar nuestros objetivos de nuestra autonomía. Para ello, se debe implementar estrategias efectivas destinando recursos económicos suficientes a través de normativas autonómicas que fomenten la consolidación de procesos formativos intercultural, bilingüe y alternativo de jóvenes y adultos.
• Que en el marco de nuestras prácticas culturales y concordancia al Estatuto, es imprescindible la participación de los poseedores de la sabiduría y del don de la palabra en el sistema educativo autonómico formal, alternativo y especial “Charagua Iyambae”.
• Que las iniciativas económicas productivas son la base para la sostenibilidad del modelo autonómico. En este sentido, es una prioridad fomentar las iniciativas familiares, asociativas y comunales, a partir de políticas autonómicas para la formación técnica, recursos económicos de inversión, desarrollo tecnológico partiendo de la satisfacción de la demanda interna y avanzando hacía mercados regionales, nacionales e internacionales.
• Que el desarrollo socio productivo necesita permanentemente de investigaciones y producción de materiales que recuperen y difundan los saberes y conocimientos con valor de uso. Para ello, es urgente trabajar en la elaboración de una Ley Autonómica que ponga en funcionamiento el Fondo Editorial establecido en el artículo 92 del Estatuto.
Por lo tanto, a nombre de todos los participantes, hombres y mujeres, aquí presentes en esta “Feria Educativa Productiva 2017” del territorio autonómico “Charagua Iyambae”, reafirmamos nuestra convicción de seguir avanzando en la consolidación de nuestro autogobierno y autodeterminación.
Es dado en Charagua Iyambae a los veinte y ocho días del mes de noviembre de dos mil diecisiete.
“ÑAÑOPE VAERÄ YANDE YEMBOE JARE ÑAMOMIRÄTA VAERÄ ÑANDE MBARAVIKI ÑANE RËTAPE”
Tenonde, romondo tamaraeme opaete ñane mburuvicha reta kuaepe peï vae. Jokoraiñovi, oapete kuaepe peï vae orepitepe; jare, joko raïñovi, opaete michia reta ñande pitepe oï vae retape, echako tape ñande yayapo vae jae retako kuri oguatata jokoropi.
Roguiroviako, teko ñamboisi kavi mbegue rupi, iarape kavi yave jare oyoaka-yoaka rupi kavi yave, tape jupi rupiruivaeko yaguata ñai; jaeramoko, ñande ramii reta jei ñandeve: “mbegue-mbeguepe yaguata yave jare ñande pia guasu yave, yaipiti arakuaa”.
Mbaeyekou tuichaguepeko ñai ñande ñoräro mbaraviki iyaviyere, jaeko ñambo jee Tembiokuai Ñande Reko Rupi “Charagua Iyambae”, jaeño pëtipe oï tëta guasu Mboriviape, ombojisi vaerä mbae-mbae reta teko rupi jare opaete tëta reta iñee rupi. Joropi, añave ñamomiräta ñane ñee “yaiko kavi päve vaerä ñande reko rupi”, yaparavikitako metei ramiño ñande reko rupi jare ñande arakuaa ndive.
Jekuaeñoi yaguata yaja vaerä kuae tape rupi, kuae mbaiu ñande tenondegua reta oeya ñandeve vae rupi, aguiyetako ñane akañi ñande rekogui jare ñane ñeegui; jaeramo, ñamomirätata kavitako yemboe rupi, mbaraviki rupi yaeya vaerä ivi jare tëta ikavi ñande sambia retape, ojo pävetako karai reta iyarakuaa ndive.
Ñande reko rupi jare yamboete reve ñande mborokuai guasu, añave ñamomiratätako yande yemboati reta, yambojisi kavitako mbaravikireta ñande yeipe yande arakuaa rupi, jokoraiñovi yaiporu kavitako karai reta iyarakuaa; kuae jaeko tape ñamomiräta vaerä ñande reko jare ñane ñee.
Jaeramo, mburuvicha reta, ore roe:
• Kuae Tembiokuai Ñande Reko Rupi “Charagua Iyambae”, oipitako jare ombokuakuatako kuae yemboati arasa ñavo-ñavo, echako kuape yaechauka jare ñamoeräkuaa mbaraviki reta yemboe rupi yaupiti vae; kua ndiveko ñamomiräta ñande arakuaa jare jokoraiñovi ñañope kavi yemongueta reta opaete ñande mborika reta ïru reta ndive.
• Yemboe yande arakuaa rupi jaeko okita oyoko vaerä Tembiokuai Ñande Reko Rupi “Charagua Iyambae”. Jaeramo, pembojisi kavitako jare peñonotako korepoti tembiokuai rupi, joko raï ñamomiräta vaerä yande arakuaa opaete kuaepe yaiko vae, ñane ñee rupi jare jokoraiñovi karai ñeendive.
• Ñande reko rupi yamboeteko ñande Arakuaa Iya jare Ñee Iya reta. Jaeramo, ñamoinguetako ñande ramii reta ñande yemboe rupi.
• Opa mbaravikiapo reta oime ñane rëtape vae, jaeko ñande reko omoingove vae jare oyekou jese vae. Jaeramo, pe mburuvichara peï añave vae reta, pemboätangatutako kuae mbaraviki reta yemboe rupi, korepoti ndive jare yaiporutako karai reta jembiporu, kuri aguiyeära oata ñandeve tembiu tëta reta rupi, jare jokogui yaraja vaerä irü tëta reta rupivi.
• Yambokuakuaa vaerä ñande arakuaa yemboe jare mbaraviki rupi, yamboetetako ñande reko jare ñane ñee. Jaeramo, peparavikitako metei tembiokuare ombojisi vaerä tembikuatia rupi kuae yemongueta; echako, oimema oï tembiokuai guasu vaepe.
Kuae jeko pegua, opaete kuaepe ñai jeere, kuae tëta Charaguape, romboaikuereye yaguata jare yaparaviki ñamomiräta kuae Tembiokuai Ñande Reko Rupi “Charagua Iyambae”.
Yasoropai, topita yandere jare pe mburuvicha reta peï vaere!!!